“Επιστροφή στους ανθρώπους, καλλιέργεια της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης και ανασυγκρότηση του κοινωνικού δεσμού μέσα από τη συγκρότηση “Εμείς” σε όλα τα επίπεδα”.
Ο Νίκος Σιδέρης είναι ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και συγγραφέας. Το νέο βιβλίο του παρουσιάστηκε την περασμένη Τετάρτη 22 Οκτωβρίου, στο βιβλιοπωλείο “Ιανός” της Αθήνας, με ομιλητές τους Αντώνη Παπαγιαννίδη, δημοσιογράφο, Τέση Λαζαράτου, ψυχοθεραπεύτρια, και Νίκο Βούτση, βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ. Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο Νίκος Δεμερτζής, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Με αυτήν την ευκαιρία, ο Νίκος Σιδέρης μιλάει στην “Αυγή” της Κυριακής (27 Οκτωβρίου 2014).
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟ
* Με ποιους τρόπους κακοποιεί τις ψυχές μας η κρίση και η μνημονιακή διακυβέρνηση;
Δύο μείζονα συμπτώματα μιλούν: Πρώτο, το πένθιμο μούδιασμα που κυριαρχεί στη στάση των ανθρώπων, προσλαμβάνοντας μάλιστα καταστροφικές διαστάσεις στο πεδίο της σκέψης. Όπου ο κυρίαρχος πολιτικο-μιντιακός λόγος καλλιεργεί το εφιαλτικό επικοινωνιακό περιβάλλον του «διπλού δεσμού»: Βομβαρδίζοντας τα μυαλά με ένα σύμπλεγμα τριών επάλληλων μηνυμάτων: «Αν αντισταθείς, χάθηκες (πτώχευση, δραχμή, όλεθρος…). Αν υποκύψεις, χάθηκες (χωρίς δουλειά, φτώχεια, διάλυση δομών προνοίας, απόγνωση…). Και απαγορεύεται να σκεφτείς, αφού είναι μονόδρομος (το είπε η τρόικα)». Αυτή η παράδοξη επικοινωνιακή καταιγίδα προκαλεί εμπλοκή της σκέψης και αποδιοργάνωση της ψυχής. Με συνέπεια να εκδηλώνονται κι άλλα παράδοξα, όπως το δεύτερο μείζον σύμπτωμα: Να βλέπεις ανθρώπους που η κρίση τους έχει πλήξει βαρύτατα να εύχονται να πάθουν και οι άλλοι ό,τι έχουν πάθει αυτοί. Μια τέτοια στάση καλλιεργείται συστηματικά από την κυρίαρχη προπαγάνδα: Σώσε το τομάρι σου, καθένας για πάρτη του, όλοι εναντίον καθενός, όλοι εναντίον όλων, φά’ τους να μη σε φάνε! Αυτό το τερατώδες υπόδειγμα «συμβίωσης των κολασμένων», που διαλύει τις ψυχές, τον λόγο, τον κοινωνικό δεσμό και την ανθρώπινη σχέση, υλοποιεί το κατά Διαβόλου ευαγγέλιο, που συνοψίζεται στην εντολή «Μισείτε αλλήλους». Η τραυματική εμπειρία και ψυχική εγχάραξη αυτής της συνθήκης αντιπροσωπεύει ψυχικό τραύμα με διαστάσεις ψυχικής κακοποίησης.
* Γιατί έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε για πολιτική ψυχολογία της κρίσης; Μήπως ψυχιατρικοποιούμε έτσι πολιτικά φαινόμενα, στάσεις και συμπεριφορές;
Πολιτική είναι η διαχείριση της σχέσης με τον άλλον, με αντικείμενο τα κοινά και με τη χρήση εμπρόθετου καταναγκασμού. Δεν υφίσταται πολιτική δίχως διεργασίες κυριαρχίας και επιρροής – τουτέστιν, δίχως διαπάλη για τη σκέψη, τα συναισθήματα και τη φαντασία των ανθρώπων. Άρα, δεν υφίσταται άψυχη πολιτική. Ωστόσο, δεν υφίσταται και απολιτική και ανιστορική ψυχολογία. Ψυχολογιοποίηση σημαίνει απομείωση των κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών σε αμιγώς ψυχολογικές διεργασίες. Διαγράφοντας τις ψυχικές επιπτώσεις κολοσσιαίων μη-ψυχολογικών διαδικασιών, όπως π.χ. το οικονομικό σύστημα και η διαίρεση της κοινωνίας σε κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Έτσι, μετατρέπει τον ψυχολογίζοντα λόγο σε ψευδο-ερμηνείες των ιστορικών φαινομένων, που απολήγουν σε ηθικολογικές ενοχοποιήσεις των κυριαρχουμένων μέσα από ιδεολογήματα με συγκεκριμένη πολιτική λειτουργία. Παράδειγμα: «Οι Έλληνες έχουν παράνοια», «Οι Έλληνες είναι ανώριμα παιδιά που οφείλουν να μεγαλώσουν», «Ο ελληνικός λαός είναι νήπιο που χρειάζεται κηδεμόνα». Επιστημολογικά, πραγματολογικά και ιστορικά ανυπόστατες, τέτοιες τοποθετήσεις δεν αποτελούν ωστόσο απλώς λάθη, αλλά ιδεολογήματα, που λειτουργούν πολιτικά ως μηχανές ψυχολογικού πολέμου εναντίον των πολιτών, ευνουχισμού της πολιτικής σκέψης και τελικά νομιμοποίησης της «πολιτικής πυγμής» έναντι οποιουδήποτε αντιστέκεται. Το φοβερό ωστόσο είναι ότι παρόμοια ιδεολογήματα εμποτίζουν ασυναίσθητα και τον λόγο της Αριστεράς. Παράδειγμα, που αναλύεται διεξοδικά στο βιβλίο: Η καταφρονητική χρήση του όρου «λαϊκισμός», που απαξιώνει τη θεμελιούσα αναφορά της Αριστεράς και απαξιώνει ψυχολογικά τους ανθρώπους του λαού, οι οποίοι καλούνται να λειτουργήσουν ενάντια σε αυτό που είναι. Τέτοιες αστόχαστες αστοχίες σημαίνουν, προφανώς, ότι οι λέξεις που καταλαμβάνουν τον λόγο της Αριστεράς υπονομεύουν τις ιδέες που επικαλείται…
* Τι σημαίνει «το κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο»;
Σημαίνει, πρώτο, τη δαιμονική φόρμουλα κοινωνικής συμβίωσης των κολασμένων «Μισείτε αλλήλους». Και, δεύτερο, ότι μια τέτοια φόρμουλα οδηγεί εκεί που ήδη πάμε: κατά διαβόλου. Παράλληλα, το κατά Διαβόλου ευαγγέλιο υποστηρίζει το «τρέλαινε, διαίρει και βασίλευε» (είδαμε ήδη τι σημαίνει «τρέλαινε» και «διαίρει»), που αποτελεί και τη δεσπόζουσα μεθοδολογία διακυβέρνησης που υιοθετούν οι κυρίαρχοι, τοπικοί και υπερτοπικοί, έναντι των Ελλήνων – μετατρέποντας την Ελλάδα σε πειραματόζωο αποκτήνωσης των πολιτών και τους Έλληνες σε ποντικόμορφες οντότητες που δεν σκέφτονται, αλλά μόνο αντιδρούν όπως τους υπαγορεύεται από συγκεκριμένα εξωτερικά ερεθίσματα διαχεόμενα από την κυρίαρχη προπαγάνδα. Πρόκειται για τον διαβόητο «κοινωνικό αυτοματισμό», η επωνυμία του οποίου είναι παραπλανητική – ιδεολόγημα. Επειδή δεν πρόκειται για τρόπο λειτουργίας έμφυτο στον άνθρωπο («ζώον λόγον έχον», ήτοι σώμα με λογική και λόγο) – αλλά για μεθοδολογία διαβουκόλησης, πολιτικού απεγκεφαλισμού και απανθρωποποίησης, που εφαρμόζεται από συγκεκριμένους πολιτικούς και επικοινωνιακούς μηχανισμούς. Μ’αυτή την έννοια, ο κυρίαρχος πολιτικο-μιντιακός λόγος και οι έμπρακτες στάσεις που επάγει ισοδυναμούν με Θρίαμβο του Θανάτου – που σημαίνει ακριβώς διάλυση των δεσμών και των ενοτήτων τόσο στην κοινωνική όσο και στην ψυχική σφαίρα.
* Απαισιοδοξείτε ότι η νύχτα της σκέψης θα κρατήσει πολύ ακόμη;
H νύχτα της σκέψης βασίζεται κυρίως στον διπλό δεσμό. Ο οποίος είναι ασταθής διευθέτηση και αναγκαστικά απολήγει είτε σε κατάρρευση, είτε σε έκρηξη, είτε σε υπέρβαση και καινοτομία. Στο καθεστώς πνιγμονής της σκέψης και έκπτωσης του έγκυρου λόγου, ανθίζουν όλα τα δηλητηριώδη ζιζάνια, όπως ο νεοναζισμός. Όμως, ήδη ο διπλός δεσμός έχει αρχίσει να αποδομείται πληττόμενος από τον λόγο της αντίστασης, τις αντιθέσεις μεταξύ των χειριστών του, καθώς και τις εσωτερικές αντιφάσεις και τους παραλογισμούς του κυρίαρχου δημόσιου λόγου..
* Καλείτε πάντα να υπερασπιστούμε έναν δημοκρατικό ανθρωπισμό. Τι εννοείτε;
Ενάντια στην ποντικοποίηση και το «Μισείτε αλλήλους», επιστροφή στους ανθρώπους, καλλιέργεια της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης και ανασυγκρότηση του κοινωνικού δεσμού μέσα από τη συγκρότηση «Εμείς» σε όλα τα επίπεδα. Ενάντια στον πολιτικό ευνουχισμό, υπεράσπιση της σκέψης, του έγκυρου λόγου και του πραγματικού διαλόγου, που είναι η ψυχή της ύψιστης επινόησης της ανθρωπότητας – της Δημοκρατίας.